Jakie oświetlenie wybrać do mieszkania?

Planując oświetlenie w mieszkaniu, musisz wziąć pod uwagę nie tylko względy estetyczne, ale również praktyczne. Jak dobrze dobrać lampy do pomieszczeń? Jakie żarówki, gwinty czy abażury wybrać? Jaki typ oświetlenia sprawdzi się najlepiej w kuchni, a jaki w salonie? Odpowiemy na wszystkie twoje pytania i pomożemy ci dopasować oświetlenie do każdego miejsca w twoim domu.

→  Odpowiednie oświetlenie w mieszkaniu - dlaczego jest ważne?

Oświetlenie pełni kilka ważnych funkcji w domu. Nie tylko sprawia, że możliwe jest użytkowanie pokojów po zmroku, ale również może optycznie powiększać lub pomniejszać wnętrza. Rodzaj lamp, ich usytuowanie i barwa stwarzają też odpowiednią atmosferę i mogą wpływać na samopoczucie domowników, a nawet poziom ich koncentracji.

Źle dobrane i nieprawidłowo rozmieszczone lampy będą utrudniać pracę i codzienne czynności, a w szczególności: naukę, czytanie i prace kuchenne. Nieprawidłowo oświetlone pomieszczenia często też wydają się ponure i przytłoczone. Złe rozmieszczenie źródeł światła i nieodpowiednia ich barwa może również sprawiać, że pokoje wydadzą się zagracone lub zaniedbane.

Właściwe oświetlenie jest szczególnie ważne w pomieszczeniach o małym metrażu lub ze słabym dostępem do światła dziennego. Może podkreślać zalety wnętrza i wyrównywać proporcje, albo uwydatniać jego wady i ciasnotę. Warto więc zastanowić się, które części pokoju chciałoby się wyróżnić i wysunąć na pierwszy plan. Szczególnie warto podkreślać wnęki czy ściany akcentowe.

→  Projekt oświetlenia mieszkania – od czego zacząć?

Planowanie oświetlenia w domu najlepiej jest rozpocząć na etapie budowy, przy ustalaniu rozmieszczenia instalacji elektrycznej. Możliwe są późniejsze zmiany, jednak mogą one wymagać przebudowy instalacji lub zniszczenia wykończenia ścian.

Można zdecydować się na jednakowe i spójne oświetlenie we wszystkich pokojach w domu lub dopasować lampy i rodzaje żarówek do konkretnych pomieszczeń. Odpowiedni dobór lamp może nie tylko poprawić twoje samopoczucie i uatrakcyjnić wnętrza, ale również pomóc oszczędzić pieniądze.

Zastanawiając się nad wyborem lamp, trzeba także mieć na uwadze spójność stylu wnętrza i oświetlenia:

• do wnętrz nowoczesnych, które bazują na minimalizmie, jasnej i czystej formie, zaleca się lampy o prostym lub graficznym kształcie, z kloszami dobrze przepuszczającymi światło (np. drucianymi, z transparentnego szkła, z pleksiglasu), mocno rozświetlającymi wnętrze i pozwalającymi na wkręcenie żarówek o dużej mocy. Często do nowoczesnych wnętrz wybiera się żyrandole, lampy stojące i kinkiety wielopunktowe z kloszami rozmieszczonymi na różnych wysokościach, co dodaje wielowymiarowości i interesującego charakteru prostym formom mebli i monochromatycznej palecie barw;

• do wnętrz klasycznych, które są bardziej „klimatyczne” i przytulne zaleca się liczne lampy o nieco przytłumionym świetle. Abażury rozpraszające np. tekstylne, mleczne pozwalają podkreślić atmosferę retro i dodać sentymentalnego wymiaru. Zmniejsza refleksy i odbicia emitowanego światła;

• do wnętrz rustykalnych najczęściej zaleca się lampy o organicznych formach i z naturalnych materiałów np. wikliny, plecionki, z drewnianymi wykończeniami. Podkreślają one swojski klimat wnętrz i ich przytulność. Często też tworzą interesujące cienie o organicznych formach.

→  Lampy do mieszkania – rodzaje

Oświetlenie może być:

• ogólne – pełniące rolę centralnego źródła światła. Najczęściej to po prostu lampy podsufitowe czy wiszące;

• miejscowe (kierunkowe) – oświetlenie bezpośrednie stosowane zazwyczaj nad blatami, miejscami, w których czytasz lub wykonujesz precyzyjne czynności. Skupia się bezpośrednio na przestrzeni „roboczej”. Dobrze, jeśli jest regulowane i można je skierować bezpośrednio na miejsce pracy;

• dekoracyjne – nie jest funkcjonalne, jedynie eksponuje lub podkreśla pewne części pomieszczenia. Ma za zadanie dodawać nastrojowości i przytulności pokojowi.

Jeśli chodzi o same rodzaje lamp to do wyboru mamy:

• lampy wiszące – stanowią główne źródło światła w pomieszczeniu; – stanowią główne źródło światła w pomieszczeniu;

• kinkiety – za ich pomocą można stworzyć ciekawą atmosferę i rozjaśnić konkretne punkty wystroju. Mogą też mieć funkcję praktyczną i oświetlać blat roboczy;

• lampy stołowe i biurkowe – mogą pełnić rolę nastrojowych dekoracji na szafkach nocnych, biurkach, stolikach, a także rozświetlać konkretne punkty pomieszczenia. Mają mały zasięg;

• lampy podłogowe – duże lampy stojące. Pełnią podobne funkcje, co lampy stołowe, z tym, że są większe i mają większy zasięg. Mogą być jedno- i wielopunktowe;

• reflektorki, oprawy stropowe, spoty, oczka – wykorzystywane do równomiernego oświetlenia podsufitowego, oświetlenia podłogowego, oświetlenia blatów, a także wnęk, półek, mebli. Oświetlenie pionowe wydłuża optycznie ściany, poziome poszerza pomieszczenie;

• lampy solarne – wykorzystywane w przestrzeni przydomowej na tarasach, balkonach, przeszklonych lub otwartych klatkach schodowych, w loggiach, altanach itp.

Wybierając typ lamp do pomieszczenia, trzeba pamiętać, że niektóre z nich wymagają specyficznych żarówek. Warto więc przed zakupem sprawdzić rodzaj gwintów i możliwości, jakie daje dana lampa.

→  Oświetlenie mieszkania - jakie żarówki wybrać?

Planując oświetlenie w mieszkaniu, trzeba brać pod uwagę to, jakie żarówki obsługują dane lampy. Różne typy mogą bowiem dawać różny efekt wykończenia iluminacji. Bardzo ważna jest zarówno moc danej żarówki, jak i to, jak długo się ona rozgrzewa oraz jaką ma barwę – ciepłą czy zimną. Kolor i nasycenie światła mogą wpływać na koncentrację i wypoczynek, a także sprzyjać lub przeszkadzać w precyzyjnych pracach i skupieniu.

Typy żarówek – czym się różnią?

• Lampy LED – źródła światła oparte na diodach elektroluminescencyjnych. Nie nagrzewają się, są nieczułe na wstrząsy i bardzo odporne na włączanie i wyłączanie. Dają stałą ilość światła i nie muszą się rozgrzewać. Z czasem, w trakcie użytkowania nie tracą na mocy. Są idealne do pomieszczeń, do których często się wchodzi i z których szybko się wychodzi np. korytarzy, łazienek, toalet. W takich miejscach nie spędza się dużo czasu, więc wykorzystywane żarówki nie mogą długo się rozpalać.

• Żarówki halogenowe – z żarnikiem wolframowym, wypełnione gazem szlachetnym i małą ilością halogenu (reagującego z wolframem). Szybko się rozpalają i dają mocne, równomierne, jasne światło o stałej emisji w miarę pływu czasu. Występują w bardzo różnorodnych rozmiarach, dzięki czemu mogą być użyteczne przy planowaniu oświetlenia wbudowanego i punktowego. Często wykorzystuje się je w łazienkach, garderobach, kuchniach, holach. Mogą delikatnie nasycać kolory ścian i tkanin.

• Żarówki podczerwieni – wykorzystywane głównie w garażach, szklarniach i do hodowli egzotycznych zwierząt. Zamieniają aż 90% pozyskiwanej energii w ciepło emitowane poprzez fale podczerwone IR.

Jaką barwę powinno mieć oświetlenie w mieszkaniu?

Kolor światła w dużym stopniu wpływa na skupienie, koncentrację i nastrój. Masz do wyboru żarówki o:

• ciepłej barwie – w zakresie 2700K-3200K (im niższa wartość, tym bardziej pomarańczowy odcień), odbieranym przez ludzki mózg podobnie do światła zapalonych świec, czy ciepłej barwy zachodzącego słońca. Dzięki temu mają działanie uspokajające, rozluźniające i nastrojowe. Sprzyjają relaksowi i wypoczynkowi oraz poczuciu przytulności. Nie są rażące dla oczu zaraz po przebudzeniu i pod wieczór, dlatego często wykorzystuje się je w kąciku wypoczynkowym w salonie, w sypialniach i pokojach małych dzieci;

• neutralnej barwie – mieszczącej się w spektrum od 3300 K do 4500 K. Im niższy jest ten zakres, tym bardziej łagodne i uspakajające jest światło. Przy wysokich wartościach z kolei bardziej sprzyja skupieniu. Nadaje się do czytania, odrabiania lekcji z dzieckiem, grania w gry planszowe, rysowania. Sprzyja poczuciu czystości i uporządkowania. Będzie idealne do pokoju ucznia, studenta, nad stołem w jadalni;

• chłodnej barwie – jeśli wartości wynoszą od 4600K do 6500K masz do czynienia z zimnym światłem. Nadaje ono wnętrzom wrażenie sterylności i czystości, dzięki czemu jest lubiane przez projektantów stylów nowoczesnych. Wyostrza również widzenie szczegółów i detali, a także wspomaga prace wzrokowe. Najczęściej stosuje się je w kuchniach i łazienkach, ale także w przedpokojach. Sprzyja bowiem skupieniu oraz precyzyjnym czynnościom takim jak wykonywanie makijażu, golenie się, krojenie warzyw, wiązanie butów.

Lampy do mieszkania - jakie gwinty?

Gwint odpowiada za to, czy dana żarówka może być wkręcona do danej lampy. Na rynku dostępne są modele z oznaczeniami. Rozmiar i typy są opisane na opakowaniach. W celach identyfikacji na zakupy można się udać zarówno z pudełkiem, jak i zużytą żarówką (sprzedawca bez problemu powinien rozpoznać gwint).

W opisach lamp najczęściej spotkasz się z oznaczeniami:

• E27 - klasyczny wkręcany gwint o średnicy 27 mm, który mają żarówki LED-owe, halogeny, promienniki podczerwieni i świetlówki kompaktowe. Najczęściej występujący w żyrandolach;

• E14 – gwint wkręcany o średnicy 14 mm, zwykle spotykany w instalacjach o mniejszej mocy. Najczęściej widuje się go w lampkach stojących, kinkietach, żyrandolach o małej mocy (i funkcji głównie dekoracyjnej). Z takim gwintem produkowane są żarówki LED-owe, świetlówki kompaktowe i halogeny;

• GU10 – wtyk reflektorowy, który nie jest wkręcany, a zatrzaskiwany (za pomocą widełek o średnicy 10 cm). Zwykle widywany w oświetleniu wbudowanym, podszafkowym, garderobianym;

• MR16 – mniejszy wtyk reflektorowy (widełki 6 mm średnicy), mocowany na wcisk. Spotykany przy montażu oświetlenia schodów, wnęk, półek. Dotyczy wyłącznie żarówek halogenowych i LED-owych;

• MR11 – wtyk reflektorowy z prętami o średnicy 4 mm, najczęściej spotykany przy oświetleniu półek, gablot, szaf i wnęk. Dotyczy wyłącznie żarówek halogenowych i LED-owych;

• G4 – kolejny wąski wtyk (widełki 4 mm), który jest wykorzystywany wyłącznie przy oświetleniu dekoracyjnym (wnęki, szafy, gabloty). Mają go tylko żarówki LED i halogeny.

W przypadku podstawowych żyrandoli typowymi gwintami są E27 i E14 (przy bardziej dekoracyjnych lampach o mniejszej mocy). Podobne mocowania będą miały też kinkiety. Lampki na biurko i szafki nocne praktycznie nie miewają innych gwintów niż E14. Wtyki reflektorowe spotyka się natomiast głównie w oświetleniu podsufitowym lub dekoracyjnym.

Sprawdź >>> Jak wybrać grzejnik łazienkowy?

→  Oświetlenie w mieszkaniu – zasady

Planując oświetlenie każdego pomieszczenia, zacznij od wyboru centralnego, górnego źródła światła, a następnie dopasuj oświetlenie dodatkowe. Przed zakupem głównej lampy wiszącej, upewnij się, jak dużą płaszczyznę będzie oświetlać. Ma na to wpływ zarówno wielkość oraz kształt klosza, jak i wysokość, na jakiej będzie wisiał. Im wyżej będzie znajdował się punkt światła, tym jaśniejszy będzie pokój. Dlatego do pomieszczeń, które muszą być jasno i dobrze oświetlone często stosuje się plafony.

W przypadku pomieszczeń wielofunkcyjnych podziel przestrzeń na strefy w zależności od działań, jakie w nich wykonujesz. Miejsca do pracy oświetl silniejszym, chłodnym, bezpośrednim światłem, a w miejscach wypoczynku zastosuj żarówki o bardziej nastrojowym, ciepłym kolorze.

Pamiętaj, że oświetlenie funkcyjne powinno mieć klosze, które nie ograniczają i nie rozpraszają światła. Warto też poszukać takich lamp lub kinkietów, które mają opcję ukierunkowania np. giętki przegub, obrotową podstawę.
Oświetlenie dekoracyjne może tłumić i rozpraszać światło, a nawet tworzyć fantazyjne cienie na ścianie, o ile jego zadaniem będzie głównie dekoracja.

Jakie lampy do kuchni?

W kuchni ważne jest, aby zastosowane światło ułatwiało przygotowanie posiłków. W tym celu stosuje się oświetlenie miejscowe, umieszczone pod szafkami kuchennymi. By ułatwić wykonywanie precyzyjnych czynności jak krojenie, obieranie, zmywanie powinno ono być skierowane bezpośrednio na blaty. Najlepiej zamocować lampy pod szafkami, tak by sylwetka osoby gotującej nie tworzyła cienia na pulpicie i nie utrudniała jej samej obowiązków.

W oświetleniu przestrzeni roboczej sprawdzą się halogeny, które dają mocne punktowe światło. Najlepiej sprawdza się neutralny lub chłodny kolor światła. Taka barwa sprawi, że szybciej będziesz się rozbudzać rano przy robieniu śniadania. Ułatwi skupienie i widoczność szczegółów. Dzięki zimnemu światłu przestrzeń będzie się też wydawała sterylniejsza, uporządkowana i przejrzysta.

Jeśli poza wbudowanym oświetleniem decydujesz się na kinkiety lub lampy wiszące, pamiętaj, że klosze takich instalacji powinny być łatwe w czyszczeniu. Unikaj tkanin i materiałów ażurowych (plecionek, siatek). Trudno oczyścić je z kurzu zmieszanego z tłuszczem oparów.

Lampę wiszącą ciekawie jest umieścić bezpośrednio nad wyspą kuchenną lub stołem jadalnym w kuchni. Równomiernie oświetli blat i doda efektu dekoracyjnego oraz wielowymiarowości przestrzeni.

Zobacz nasze porady >>> Kuchnia z wyspą

Jakie lampy do salonu?

W pokoju dziennym, salonie otwartym na kuchnię, czy innym pomieszczeniu centralnym łączącym wiele różnych funkcji najlepiej jest zamontować lampy zarówno o cieplejszym, jak i jaśniejszym świetle – w miejscu, w którym będziesz czytać, pracować czy pomagać dziecku z lekcjami, zastosuj chłodniejsze światło, a tam, gdzie zamierzasz wypoczywać żarówki o ciepłym spektrum. Zakresy nie powinny jednak za bardzo od siebie odbiegać, tak by przy włączeniu różnych lamp na raz nie tworzyło się wrażenie chaosu i bałaganu.

Do salonu odpowiednie będą żarówki LED-owe, gdyż są energooszczędne i dają równomierne, ładnie rozchodzące się światło. Ponadto są odporne na długie eksploatowanie i nie muszą się rozgrzewać, więc nie trzeba czekać aż pomieszczenie nabierze blasku.

Pomyśl o wyeksponowaniu światłem atutów pokoju – jeśli ma on wnęki zabudowaniem, ściany akcentowe, ściany z galerią fotografii lub obrazów, albo gabloty z rodzinnymi pamiątkami, podświetl je za pomocą oświetlenia wbudowanego.

Możesz też zamocować LED-y w suficie przy karniszach z firanami. Takie oświetlenie w barwie chłodnej będzie imitowało blask światła dziennego i dawało wrażenie większych okien. Jeśli zdecydujesz się na ciepłą barwę, uzyskasz z kolei klimat nastrojowego zachodu słońca.

LED-y kierujące światło wertykalnie wzdłuż tafli materiału dadzą także efekt optycznego podwyższenia sufitów.

Jakie lampy do łazienki?

Centralna lampa w łazience powinna być zamocowana wysoko pod sufitem. Dzięki temu równomiernie i pełniej oświetli przestrzeń i optycznie ją powiększy.

Ponadto w łazience oprócz oświetlenia ogólnego (żyrandola, plafonu), szczególnie ważne jest oświetlenie miejscowe, przede wszystkim równomiernie rozświetlające lustro. Mogą to być kinkiety z żarówkami LED lub halogeny. LED-y są niewrażliwe na duża częstotliwość włączania i wyłączania, a halogeny dają mocne i wyraźne światło, więc wspomagają pracę nad makijażem, golenie się, układanie fryzur, zauważanie szczegółów.  Unikaj za to świetlówek - rozgrzewają się na tyle długo, że zanim na dobre się zapalą, zdążysz już załatwić wszystkie potrzeby i wyjść z pomieszczenia.

Po wstaniu nie będziesz też przecież czekać kilku minut, aż w pełni się rozpalą, by wykonać poranną toaletę.
Pamiętaj, że wszelkie oprawy łazienkowe muszą być odporne na działanie podwyższonej wilgotności, czy nawet wody. Odpowiednie oznaczenie powinno znajdować się na opakowaniu wybranej lampy.

Zobacz nasze porady >>> Męska łazienka

Aby optycznie powiększyć łazienkę oraz stworzyć poczucie większej czystości i higieniczności powierzchni, zdecyduj się na żarówki o chłodnym kolorze światła.

Jakie lampy do sypialni?

Do górnego oświetlenia sypialni poleca się świetlówki, które rozgrzewają się wolniej od innych żarówek, dzięki czemu ludzkie oko ma czas przyzwyczaić się do zmian jasności. Dobrze jest też zdecydować się na ciepłą barwę światła, która da atmosferę podobną, jak przy świecach i pomoże się zrelaksować po ciężkim dniu. Ułatwi też zasypianie i będzie mniej gwałtownie rozbudzać rano (ciepłe światło nabiera mózg, sugerując mu, że nadchodzi zachód lub wschód słońca).

Przy lampkach nocnych z kolei warto dobrać odporne na częste włączanie i wyłączanie LED-y. Można też zastosować bardziej neutralne światło, które będzie pomagało oczom podczas czytania i mniej męczyło wzrok. Ważne jest jednak, by lampki dawało się ukierunkować, aby nie raziły partnera śpiącego obok w łóżku. Zbyt chłodna barwa światła może również razić w oczy i nieprzyjemnie rozbudzać np. podczas wstawania do łazienki w nocy.

Jakie lampy do gabinetu?

W gabinecie poza główną lampą sufitową warto zastosować kierunkowe kinkiety lub lampkę stojącą na biurko. Światło o neutralnym lub zimnym zakresie barwy wspomoże pozostawanie w skupieniu przez długi czas i przyda się przy czytaniu.

Jeśli jesteś architektem, grafikiem lub projektantem, albo masz inny zawód opierający się na pracy kolorem, unikaj świetlówek w gabinecie. Mogą wpływać na percepcję barw.

Jakie lampy do korytarza lub przedpokoju?

W długim, prostokątnym pomieszczeniu najlepiej sprawdzą się listwy z kilkoma źródłami światła lub kilka takich samych żyrandoli/plafonów zamontowanych w równych odstępach. Można też zastosować lampy z kilkoma punktami światła. Praktycznym rozwiązaniem są także oprawy natynkowe albo halogeny wpuszczane w podwieszany sufit, które optycznie powiększają wnętrze. Lampy wiszące mogą wizualnie zacieśniać przestrzeń.

Temperatura światła w korytarzu powinna być też maksymalnie zbliżona do światła dziennego. Zbyt chłodne, białe światło zmęczy oczy, a zbyt ciepłe będzie działało usypiająco i dekoncentrowało.

Najpraktyczniejszymi żarówkami do przedpokoju są halogeny, ponieważ od razu dają pełne natężenie światła i mają długą żywotność. Do tego najlepiej wybrać takie oprawy, które nie będą tłumiły ich światła. Świetnie sprawdzą się np. te z transparentnego szkła lub druciane.