Oświetlenie w ogrodzie – rodzaje, praktyczne wskazówki

Oświetlenie ogrodowe spełnia wiele ważnych funkcji. Bez niego komfortowe i bezpieczne korzystanie z ogrodu po zapadnięciu zmroku nie byłoby możliwe. Podpowiadamy, jak wybrać lampy ogrodowe i gdzie je zamontować, by ogród był przyjazny użytkownikowi i atrakcyjny wizualnie; na co zwrócić uwagę przed zakupem oświetlenia do ogrodu, aby było bezpiecznie i jakie rozwiązania zastosować, by ograniczyć zużycie prądu i zmniejszyć wysokość rachunków.

→  Jak zaprojektować oświetlenie ogrodu?

Oświetlenie ogrodowe warto zaplanować na wstępnym etapie aranżacji, aby nie zniszczyć zasadzonej później roślinności, trawnika czy elementów małej architektury krajobrazu. Montaż instalacji wymaga bowiem wykonania odpowiednich wykopów i poprowadzenia kabli.
Instalacja ogrodowa zazwyczaj podłączana jest do instalacji domowej. Wykonując ją warto przewidzieć możliwość podłączenia dodatkowych punktów świetlnych.

• W niewielkich ogrodach, w których ze względów logistycznych nie zmieści się dużo lamp wystarczy zastosować napięcie niskie (tzw. bezpieczne) – 12 lub 24 V. Przewód ma tu maksymalnie 25 metrów; niezbędny jest transformator. Można zainstalować tylko tyle lamp, ile wynosi jego moc. Przewody doprowadzające prąd kładzie się zazwyczaj w rowkach na głębokości ok. 30 cm pod powierzchnią gruntu (aby zabezpieczyć kable przed ewentualnym uszkodzeniem podczas wykonywania prac ogrodowych).

• W większych ogrodach, z wieloma punktami świetlnymi trzeba zastosować tzw. napięcie zwykłe, o wartości 230 V. Przewody doprowadzające prąd muszą być umieszczone w rurkach instalacyjnych wykonanych z tworzywa. Zakopuje się je w rowkach na głębokości wynoszącej co najmniej 0,5 metra. Kładąc instalację warto pamiętać, by nie przebiegała wzdłuż fundamentów. Trzeba też zachować odpowiednią odległość od instalacji wodociągowej, a także większych drzew. Te – rosnąc – mogą korzeniami wypychać instalację na powierzchnię. 

W przypadku rozbudowanej instalacji warto zaplanować wygody sposób sterowania światłem, tak by można było włączać lampy na określonym obszarze, bez konieczności oświetlenia całego ogrodu.
Ważne: projektując oświetlenie, warto skorzystać z pomocy architekta krajobrazu – zyskasz pewność, że punkty świetlne są odpowiednio rozłożone, dzięki czemu ogród będzie funkcjonalny i klimatyczny.

Sprawdź też >> Jak wybrać oświetlenie na taras i balkon?

→  Funkcje oświetlenia ogrodowego

Lampy ogrodowe pełnią 4 ważne funkcje:

• Pozwalają na wygodne użytkowanie ogrodu po zmroku. Warto ustawić je w miejscach, w których lubisz przebywać, np. w altance, przy komplecie wypoczynkowym, w kąciku grillowym.

• Zapewniają bezpieczeństwo. Dzięki nim nie trzeba poruszać się po ogrodzie po omacku, co zmniejsza ryzyko uderzeń, poślizgnięć czy upadków. Poprawiają też poczucie pewności i spokoju, szczególnie gdy mieszkasz przy nieoświetlonej ulicy. Dla komfortu użytkowania ogrodu i lepszego samopoczucia lampy ogrodowe warto zainstalować:

- na lub przy nawierzchniach – altankach, wjeździe na posesję, drodze dojazdowej do garażu,

- wokół podwyższonego tarasu, aby wyjście i zejście z niego było dobrze widoczne,

- przy schodach prowadzących do domu,

- przy furtce, drzwiach wejściowych i drzwiach do garażu – lampa powinna dobrze oświetlać osobę stojącą przed drzwiami i ułatwić wykonanie niezbędnych czynności, takich jak naciśnięcie dzwonka czy   klamki, włożenie klucza do zamka itd.

• Podkreślają walory ogrodu. Dyskretne oświetlenie klombów, oczek wodnych, fontann i innych elementów małej architektury krajobrazu sprawia, że ogród nabiera wyjątkowego charakteru. Ze względów wizualnych warto oświetlić też elewację domu, zwłaszcza gdy jest wykonana z ciekawych materiałów, np. kamienia czy cegły silikatowej (oświetlenie tynku może już uwypuklić niedoskonałości elewacji). Umiejętne ulokowanie lamp pozwala podkreślić walory budynku i zatuszować drobne mankamenty. Ważne, by światło było delikatne i rozproszone, aby nie budziło domowników.

• Tworzą odpowiedni nastrój i sprzyjają wypoczynkowi. O taki klimat dbają przede wszystkim lampy dające subtelne, rozproszone światło, jak girlandy świetlne, kule czy latarnie ogrodowe. Mogą oświetlać zarówno określone partie ogrodu (taras, hamaki, huśtawki, werandę), jak i meble ogrodowe.

Sprawdź >> Jak wybrać meble ogrodowe na taras i balkon?

→  Rodzaje lamp ogrodowych

Do najpopularniejszych rodzajów lamp ogrodowych należą:

• lampy sufitowe i do zabudowy – najczęściej montuje się je nad wejściem do domu lub garażu, na werandzie lub w altanie; są dyskretne, wygodne, dobrze oświetlają przestrzeń i pasują do każdej stylizacji,

• lampy ogrodowe wiszące – są bardziej eleganckie i stylowe od lamp do zabudowy, ale wymagają wyższego sufitu, aby nie zahaczać o nie głową; przy wietrze mogą się ruszać, co może zakłócać spokojną atmosferę wieczoru,

• kinkiety i lampy ścienne – można je zamontować wszędzie tam, gdzie jest podparcie ściany, a więc przy altanie, furtce czy przy schodach. Występują w wielu różnych wzorach, więc z łatwością można je dopasować do stylistycznych wymogów konkretnego domu i ogrodu,

• lampy ogrodowe stojące – dobrze sprawdzają się przy oświetleniu ogrodowych alejek, ale mogą stać również w innych miejscach; w naszej ofercie znajdziesz zarówno modele smukłe i strzeliste, jak i te bardziej pękate,

• latarnie ogrodowe – są niezastąpione, jeśli chcesz stworzyć w ogrodzie magiczny, nieco baśniowy klimat; dają dużo rozproszonego światła, więc dobrze oświetlają alejki i ścieżki,

• reflektory kierunkowe – są eleganckie i stylowe, zajmują niewiele miejsca, dlatego świetnie odnajdą się nawet w niewielkim ogrodzie; można nimi oświetlić alejki, elewacje, podjazd albo ciekawą architekturę ogrodu; najczęściej wbija się je w murawę lub przytwierdza do podłoża,

• lampy gruntowe i najazdowe – są bardzo wytrzymałe i odporne na uderzenia i naciski; montuje się je przede wszystkim w ścieżkach lub w podjazdach, ale znajdą też zastosowanie w oczku wodnym, ponieważ są wodoodporne.

→  Sprytne lampy ogrodowe, zmniejszające rachunki za prąd

Oświetlenie ogrodowe może generować duże koszty za energię elektryczną, dlatego warto pomyśleć nad rozwiązaniami pozwalającymi nieco odciążyć budżet. Jakie lampy pomogą ograniczyć wydatki za prąd, bez zmniejszenia komfortu korzystania z ogrodu?

• oświetlenie ogrodu LED

Lampy ledowe dobrze doświetlają kluczowe strefy w ogrodzie, zachowując duże oszczędności. Pobierają nawet kilkakrotnie mniej prądu niż tradycyjne żarówki wolframowe i halogeny i mają długą żywotność, więc nie trzeba ich często wymieniać.

• lampy z czujnikiem ruchu

Sensor ruchu automatyczne włącza lampę, kiedy „wyczuje” w pobliżu czyjąś obecność i wyłącza ją, jeśli nie zarejestruje aktywności. To jedno z najekonomiczniejszych rozwiązań ogrodowych, polecane przede wszystkim do zainstalowania w okolicach drzwi wejściowych, schodów i przy furtce. Światłem można wygodnie sterować za pomocą pilota. Przed zakupem konkretnych lamp koniecznie sprawdź zasięg wykrywania ruchu.

• lampy z czujnikiem zmierzchu

Włączają się automatycznie wraz z zapadnięciem zmroku i wyłączają, kiedy wschodzi słońce. To dobra propozycja, jeśli zdarza ci się zapomnieć o wyłączaniu lamp zewnętrznych, gdy wracasz w nocy do domu.

• lampy z programatorem czasowym

Nowoczesne oświetlenie ogrodu, pozwalające na samodzielny wybór, kiedy lampy mają być włączone, a kiedy nie. Programowanie jest intuicyjne, a ustawienia można dowolnie zmieniać.

• lampy ogrodowe solarne

Doskonała alternatywa dla tradycyjnych lamp wymagających podpięcia po prądu. Jak wskazuje nazwa, lampy solarne do ogrodu działają na promienie słoneczne – w dzień gromadzą światło, które oddają w nocy. Naładowane do maksimum mogą świecić nawet przez 10 godzin – nie trzeba się martwić, że światło nagle zgaśnie i w ogrodzie zapadną egipskie ciemności. Ich niewątpliwym plusem jest też łatwość aranżacji i reorganizacji przestrzeni – można ustawiać je w dowolnym miejscu ogrodu bez niszczenia nasadzeń. Mogą pochwalić się też bogatą ofertą wzorniczą (np. słupki, kule, girlandy) i kolorystyczną. W naszej ofercie bez trudu znajdziesz model pasujący do stylistyki twojego ogrodu.

→  Jakie zasady bezpieczeństwa musi spełniać instalacja elektryczna w ogrodzie?

Oświetlenie ogrodowe musi być przede wszystkim bezpieczne, a dopiero później funkcjonalne i atrakcyjne wizualnie. Jakie zasady obowiązują przy wyborze i montażu lamp do ogrodu?

• Instalacja elektryczna powinna być dobrana do rodzaju napięcia.

• Instalacja powinna mieć stosowne zabezpieczenie, umożliwiające wyłączenie prądu w razie awarii. Najczęściej takim zabezpieczeniem jest wyłącznik różnicowoprądowy.

• Lampy ogrodowe muszą być przystosowanie do zmiennych warunków zewnętrznych i odporne na mocne słońce, wiatr, mróz, śnieg czy wilgoć.

Pod względem materiału najlepiej sprawdzają się lampy wykonane ze stali nierdzewnej i aluminium. Wysoką wytrzymałością cechują się też lampy wykonane z metalu i wzmocnionego szkła, a także z dobrej jakości tworzywa sztucznego.

Klasa szczelności lamp powinna wynosić co najmniej IP44, ale przy lampach najazdowych powinna być wyższa – IP65. Lampy do oczek wodnych muszą mieć IP67, a te montowane w głębokich zbiornikach IP68. Lampy ogrodowe powinny mieć też II klasę bezpieczeństwa (mają dodatkową izolację, dzięki czemu przypadkowe dotknięcie przewodu nie spowoduje porażenia prądem), a w miejscach narażonych na bezpośrednie działanie wody – III klasę bezpieczeństwa.

Sprawdź >> Jak urządzić marmurową łazienkę?